Bạn có cho rằng định kiến là tốt?

  1. Tâm lý học

Định kiến là gì? Là một ý nghĩ “ăn bám” vào đời sống tinh thần của tất cả chúng ta, bản thân nó có đủ sức mạnh và kiên định để loại bỏ tất cả những ý nghĩ khác. Không một lập luận nào, không một tranh cãi nào, có thể loại bỏ được định kiến ra khỏi đầu óc của một người, một khi nó đã có mầm mống. Có thể ví nó giống như là một tảng đá không thể lay chuyển được.
Ảnh: Internet
Trong đời sống hàng ngày, tồn tại rất nhiều loại định kiến khác nhau, từ nhẹ cho đến nặng và rất nặng. Thậm chí, não bộ của một người có thể chứa chấp hàng ngàn định kiến. Và sự hiện diện của chúng tồn tại khá lâu, có thể trong một thời gian ngắn, dài hoặc rất lâu… đôi khi suốt cả một đời người… Bất cứ ai, một khi đã bị người khác định kiến, thì thường rất khốn khổ.
Có những định kiến bình thường và cả những định kiến bất thường. Nhưng dù thế nào đi nữa, định kiến thì luôn được sản sinh bởi một cơ chế vô thức. Đó là " những nếp suy nghĩ, quan điểm thường không thuận lợi, đánh giá chủ quan đối với người hoặc một nhóm người, bởi vì giới tính, quan điểm chính trị, quan hệ xã hội, tuổi tác, tôn giáo, chủng tộc/dân tộc, ngôn ngữ, quốc tịch, hình dáng bên ngoài hay là đặc điểm cá nhân khác, từ đó dẫn đến việc phân biệt đối xử." (Theo Wiki). Thiền sư Thích Nhất Hạnh có nói như thế này về định kiến: " Chúng ta thường nghĩ rằng hòa bình là sự vắng mặt của chiến tranh, rằng nếu các quốc gia hùng mạnh sẽ giảm các kho vũ khí của họ thì chúng ta có thể có hòa bình. Nhưng nếu chúng ta nhìn sâu vào các loại vũ khí, chúng ta thấy rằng vũ khí nằm trong tâm trí của chúng ta, trong thành kiến riêng, nỗi sợ hãi và sự thiếu hiểu biết. Ngay cả khi chúng ta vận chuyển tất cả các quả bom lên mặt trăng thì gốc rễ của chiến tranh và gốc rễ của những quả bom vẫn còn đó, trong trái tim và khối óc của chúng ta, và sớm hay muộn chúng ta cũng sẽ tạo những bom mới. Hoạt động cho hòa bình chính là phải nhổ gốc rễ của chiến tranh từ chính trong chúng ta và từ trái tim của con người."
Vốn di, khi nghĩ về định kiến và thiên vị, người ta thường nghĩ ngay đến những định kiến tiêu cực, chứ ít ai nghĩ rằng, định kiến đôi khi là tự nhiên, nhiều khi hợp lý, thậm chí còn phù hợp với đạo đức. Thế những định kiến mà người ta thường thấy nhất là gì?
  • Định kiến với cả xã hội
  • Định kiến với cá nhân (cá nhân mình và cá nhân người khác)
  • Định kiến với một nhóm người
Về cơ bản, định kiến giúp người mang định kiến có được cảm giác an tâm khi sống trong xã hội. Họ có một cái khung để nhìn nhận về tất cả mọi sự vật sự việc và cả con người. Tuy nhiên, xét chung về mặt tổng thể thì định kiến không giúp con người ta sống vui hơn, và có ích hơn. Đôi khi, định kiến còn khiến con người ta mê muội, chấp nhặt và trở nên thiếu sáng suốt.
Ảnh: Internet
Cá nhân mình vốn ghét định kiến, và cũng đã từng bị rất nhiều người “từ chối” vì định kiến mà họ dành cho mình quá cao, quá sâu, quá nặng, nhưng chính bản thân mình lại cũng không tránh được điều đó. Để rồi “thân lừa ưa nặng”, mặc dù không muốn nhưng vẫn cứ è cổ ra mang nặng định kiến mà không biết làm cách nào để xóa bỏ nó. :D Kết quả là chính vì cái định kiến đó mà khi mình được tặng một cuốn sách từ người mà mình nhất mực gửi trao cái phần định kiến ấy, mình đã không thể nào vứt bỏ định kiến sang một bên để mà đọc nó. Thật buồn cho số phận của một cuốn sách. :D Vì dẫu có nói như thế nào đi nữa, mình vẫn không đọc cuốn sách ấy, vì định kiến dành cho người ấy quá lớn, vượt xa cả định kiến dành cho nội dung của cuốn sách. Và tính đến nay đã 7 năm rồi, cuốn sách vẫn còn nằm trên kệ sách nhưng chưa một lần được lật trang.
Nhiều khi biết là ngụy biện, nhưng thực ta mình nghĩ cái mớ định kiến mà tất cả chúng ta chứa chấp trong đầu, có khi chỉ là một con kiến với ý (chí kiên) định của nó mà thôi. Rằng con kiến tuy nhỏ, tuy phải cần sự giúp sức của đồng đội, của những chú “kiến lãnh đạo”, nhưng ít nhất nó vẫn có ý (chí kiên) định của nó, ý định của một con kiến cho rằng mình khỏe nhất thế gian (với điều kiện không có bọ cánh cứng và bọ hung (*) =))). Hàng ngày “nặng nề” cõng trên lưng những miếng thức ăn có trọng lượng gấp 50 lần trọng lượng của nó, vượt qua quãng đường thật sự xa, thật sự khó khăn, nhưng vẫn quyết cố gắng đến cùng, trừ khi giết chết nó đi, chứ nó nhất định phải tha mồi về tổ theo cách riêng của nó.
( *) Bọ cánh cứng, Bọ hung và Kiến là 3 động vật dẫn đầu Top 10 động vật khỏe nhất trên thế giới.
Bạn có nghĩ rằng định kiến là tốt? Trong trường hợp nào thì định kiến là tốt?

Từ khóa: 

định kiến

,

thành kiến

,

phân biệt đối xử

,

tâm lý học

Thực ra định kiến vốn dựa trên những kinh nghiệm, mà tích lũy nhiều kinh nghiệm thì cũng có phần tốt. Nhưng đa phần định kiến thường không tốt lắm, mà Định kiến là thứ rất khó tẩy khỏi não. Mà chúng ta thì lại không cảnh giác với những kinh nghiệm của chính mình, gây nên những tác hại không đáng có. Tốt nhất là cần biết nhận thức được sự vận động liên tục của vạn vật: cái gì cũng có thể tốt lên hoặc xấu đi để bớt bớt định kiến lại.

Trả lời

Thực ra định kiến vốn dựa trên những kinh nghiệm, mà tích lũy nhiều kinh nghiệm thì cũng có phần tốt. Nhưng đa phần định kiến thường không tốt lắm, mà Định kiến là thứ rất khó tẩy khỏi não. Mà chúng ta thì lại không cảnh giác với những kinh nghiệm của chính mình, gây nên những tác hại không đáng có. Tốt nhất là cần biết nhận thức được sự vận động liên tục của vạn vật: cái gì cũng có thể tốt lên hoặc xấu đi để bớt bớt định kiến lại.