Hiện tượng ảo giác khuôn mặt - Pareidolia: thú vị hay đáng sợ?

Đã bao giờ bạn tình cờ nhìn vào một đồ vật, một đám mây hay bất kỳ thứ gì và bất ngờ khi thấy chúng giống một khuôn mặt chưa? Đây là một hiện tượng vô cùng thú vị của não bộ con người và nó có tên khoa học là Pareidolia - hiện tượng ảo giác khuôn mặt.

Pareidolia là một loại ảo giác, khi đó một vùng trong não bị đánh thức để phân tích và nhận diện khuôn mặt từ những hình ảnh thu được từ mắt. Phản ứng nhận diện khuôn mặt này được diễn ra nhanh như chớp trong não bộ, trong vòng khoảng vài trăm mili giây! Khi chúng ta kì vọng nhìn thấy một thứ gì đó thì não bộ sẽ tự động thêm thắt và lắp ghép các chi tiết có sẵn nhằm đáp ứng kì vọng đó. Vì vậy, việc ta có nhìn thấy các khuôn mặt người hay không đều dựa vào sự mong muốn và chi phối của não bộ để hình thành nên.

Tuy nhiên, Hiện tượng Pareidolia không chỉ giới hạn ở việc nhìn thấy khuôn mặt mà còn mở rộng ra cả hình người, hình động vật, bất cứ hình thù nào mà con người có thể tưởng tượng ra.

Pareidolia từng được coi là một triệu chứng của loạn tâm thần nhưng ngày nay nó đã được nhìn nhận là một khuynh hướng bình thường của con người. Pareidolia xảy ra với bất kì ai và nó chỉ xuất hiện trong trực giác của con người vào một thời điểm nhất định, thời điểm này đối với mỗi người là khác nhau. Tuy nhiên, nó cũng có thể trở thành một căn bệnh đáng sợ khi mà người mắc hội chứng Pareidolia nhìn thấy các khuôn mặt mọi lúc mọi nơi, trên mọi đồ vật khiến họ bị ám ảnh tâm lý nghiêm trọng. Người ta cho rằng những khuôn mặt được nhìn thấy có thể trở nên vui nhộn hay ghê rợn tùy theo tính cách của mỗi người.

Có giả thuyết cho rằng những người sùng đạo hoặc tin vào các thế lực siêu nhiên dễ có xu hướng trải nghiệm hiện tượng tâm lý này. Bên cạnh đó, những người loạn thần kinh chức năng và những người có tâm trạng tiêu cực cũng dễ gặp Pareidoila vì họ luôn ở trong trạng thái cảnh giác cao độ với nguy hiểm nên thường tưởng tượng ra những thứ thực tế không có. Cũng có nghiên cứu chỉ ra rằng phụ nữ có xu hướng nhìn thấy những khuôn mặt nhiều hơn nam giới.

Poreidolia thường được đưa ra như một lời giải thích hợp lí cho các hiện tượng tôn giáo, tâm linh, ma quỷ hay những trường hợp nhìn thấy UFO. Thậm chí có những tín đồ tôn giáo sẵn sàng chi rất nhiều tiền cho đồ vật mang lại cảm giác như khuôn mặt bởi họ nghĩ đó là dấu hiệu của thần thánh. Điển hình là vụ năm 2004, một chiếc sandwich phô mai đã được bán với giá 170.000 USD vì được cho là có hình Đức Mẹ Đồng Trinh trên đó.

Các bạn thấy đây là một hiện tượng tâm lí thú vị hay đáng sợ? Với mình thì nó còn phụ thuộc vào tần suất trông thấy những khuôn mặt, thi thoảng thì thấy vui vui thú vị chứ lúc nào cũng có những khuôn mặt lạ xuất hiện quanh mình thì đúng là gây ám ảnh cực mạnh.