Hướng nghiệp cho người về hưu, nên hay không?

Mình nghĩ là nên. Người về hưu cũng có nhu cầu tìm kiếm việc làm, có thể không vì tiền mà vì tinh thần, sức khỏe của họ. Trước đây mình gặp 1 chú khá lớn tuổi vẫn lái taxi, hỏi ra thì mới biết chú bị bệnh và việc ngồi lái xe như vậy có thể giúp bệnh chú đỡ hơn. Sau nghỉ hưu thì đúng là có cuộc sống tự do nhưng nếu các bác, các cô, các chú vẫn muốn đóng góp thì hướng nghiệp là điều cần thiết nhé.

Mình hiểu từ "hướng nghiệp" là sự đồng hành và hỗ trợ, chứ không phải là đưa ra lời khuyên hay chỉ dạy gì. Người làm hướng nghiệp sẽ giúp khách hàng làm rõ hơn khả năng và nguyện vọng của họ, và làm sao để tối ưu hóa lựa chọn. Và "nghiệp" ở đây không chỉ giới hạn trong công việc có tên gọi chính thức; nó cũng có thể là trồng cây, nuôi động vật, chăm sóc con cháu.

Mình nghĩ là nên. Bước chuyển từ một công việc toàn thời gian, cho tới sự tự do về thời gian cũng sẽ ít nhiều có tác động đến tâm lý. Mọi người thường nghĩ rằng những người đã về hưu có đủ vốn sống và làm việc đủ rồi. Đấy là một dạng định kiến. Thứ nhất, trải nghiệm sống nhiều không đồng nghĩa với việc biết cách làm chủ cảm xúc, đặc biệt là bước ngoặt lớn thế này. Một thói quen duy trì mấy chục năm, rồi đột nhiên thay đổi, sẽ rất khó để không cảm thấy hụt hẫng hay chán nản. Thứ hai, hướng nghiệp không chỉ là về chuyện nên đi làm hay không. Con người thì thường có nhu cầu tạo ra giá trị và kết nối với xã hội. Việc về hưu có thể thay đổi môi trường sống, lịch trình sống rất nhiều. Hướng nghiệp khi về hưu có thể giúp họ tìm thấy những công việc yêu thích, môi trường để giao lưu và cống hiến cho xã hội.

Có một nỗi sợ của người về hưu là sợ mình hết giá trị và phải phụ thuộc vào người khác. Có thể bây giờ tụi mình chưa cảm nhận được, nhưng ví dụ hen, nghĩ tới lúc con cái đi làm bận rộn, bản thân mình chưa biết làm gì để hạnh phúc. Ừ thì đi chơi, nhưng có thể sẽ mau chán. Có nhiều người vẫn đi bán hàng thêm, chỉ để có người chuyện trò và có cảm giác làm ra tiền. Cũng có người chọn tham gia các hoạt động ở phường xã để giúp đỡ bà con và thấy mình đang cống hiến cho nước nhà. Nên mình nghĩ hướng nghiệp cho người về hưu là một cách để chăm sóc sức khỏe tinh thần cho họ.

Nếu tính độ tuổi về hưu là khoảng 65, thì các ông bà về hưu sẽ thuộc thế hệ 5 6x. Mình không rõ ở thế hệ đó, mọi người có được tự do lựa chọn nghề nghiệp, hay cứ làm đủ nghề, chỉ cần là nuôi sống bản thân và gia đình. Nếu bây giờ, cái áp lực ấy không còn nữa, thì họ sẽ làm gì với sự tự do?

Thường thì mọi người cho rằng ông bà nên đi chăm cháu chẳng hạn, suy nghĩ ấy không khác gì chúng mình phải học thật giỏi, vào một trường Đại học tốt, làm một công việc lương cao, rồi kiếm một người tốt, kết hôn và sinh con. Có những người họ không muốn vậy thì sao?

Mình thường trách ông bà vì cứ luôn tay luôn chân, không chịu nghỉ lúc nào cả. Nhưng mỗi lúc thấy ông bà mệt, không đi chợ, hay đi họp hội phụ nữ, hội cựu chiến binh được, thấy thương lắm. Miệng thì động viên ông bà cứ làm việc gì đó cho vui đi, nhưng thấy ông bà bận bịu thì lại muốn cản, vì đã vất vả cả đời rồi. Đấy, mình cũng có nhiều định kiến về tuổi về hưu lắm, nên hy vọng nếu có nhiều hơn những chương trình chia sẻ về chủ đề này, để con cháu trong nhà hiểu được, thì tuyệt lắm.

Mình nghĩ sau khi đã về hưu thì hầu hết mọi người sẽ có những kế hoạch nhất định. Hơn nữa, nếu về hưu đúng tuổi thì không phải ai cũng sẵn lòng lắng nghe người khác khuyên họ nên làm gì với quỹ thời gian còn lại.

Tuy nhiên, nếu người về hưu vẫn đang tìm kiếm lẽ sống khiến cuộc đời phong phú hơn hay còn các câu hỏi chưa có lời giải trọn vẹn, thì bạn có thể mời họ tham khảo những tựa sách sau đây.

Hướng nghiệp cho người về hưu, nghe hơi kì nhỉ. Những người về hưu thì họ cũng đã trải qua cả 1 đời lăn lộn, bươn chải và cống hiến cho sự nghiệp rồi. Chắc hẳn họ đủ sâu sắc để hiểu về cuộc sống rồi, đủ kiến thức, kinh nghiệm để biết mình cần và nên làm gì rồi. Mà nếu hướng nghiệp cho người về hưu, thì ai sẽ là người thực hiện, một người lớn tuổi hơn họ hay là ai, đến tuổi này mà còn để người khác chỉ dạy này kia mình nghĩ người già họ không thích đâu.

Về hưu mục đích chính là để họ có thời gian nghỉ ngơi, vui vầy bên gia đình con cháu sau mấy chục năm cống hiến, như bố mình về hưu r được mời đi làm nhưng cũng đều từ chối hết, chỉ ở nhà quanh quẩn bên vườn rau, chăm chim, chăm gà thôi.