1. Tổng quan văn học dân gian.
1.1. Thuật ngữ “Văn học dân gian”.
Văn học dân gian xuất hiện từ buổi bình minh của nhân loại, từ thời nguyên thủy, ra đời sớm nhất trong lịch sử văn học dân tộc và gắn liền với tổng thể “folklore”.
Thuật ngữ “Văn học dân gian” ở Việt Nam mới xuất hiện ở những năm thuộc nửa sau thế kỉ XX, trên các tập chí hoặc trong công trình nghiên cứu của các nhà nghiên cứu. Phải tới khi bộ giáo trình của trường Đại học sư phạm (1961) và Đại học Tổng hợp (1962) xuất hiện thì thuật ngữ văn học dân gian mới định hình. Khái niệm ta đang tìm hiểu có liên quan mật thiết tới thuật ngữ “Folklore” vốn được lưu hành ở nhiều nước trên thế giới (folklore, khi chuyển sang tiếng Việt có nghĩa là văn hóa dân gian, nghệ thuật dân gian, văn nghệ dân gian.). 
Tóm lại, thuật ngữ “Văn học dân gian” dùng để chỉ những thể loại sáng tác dân gian, trong đó, thành phần nghệ thuật ngôn từ (tức thành phần văn học) chiếm vị trí quan trọng, song bao giờ nó cũng có mối quan hệ hữu cơ với các thành phần nghệ thuật và phi nghệ thuật khác.
(theo Văn học dân gian Việt Nam, NXB ĐHQG Hà Nội, 1999.)
1.2. Đặc điểm cơ bản của văn học dân gian.
1.2.1. Tính nguyên hợp và đa chức năng của văn học đan gian.
Tính nguyên hợp (gốc tiếng Hy Lạp) theo V.E Guxép, đó là “sự dính liền nhau ngay từ ban đầu của các loại hình khác nhau trong sáng tạo văn hóa...”, theo giáo sư Chu Xuân Diên là “có sự hòa lẫn, trộn lẫn với nhau một cách tự nhiên, vốn có của nhiều yếu tố khác nhau, ở dạng những yếu tố này chưa từng bị phân hóa”.
Biểu hiện tính nguyên hợp: 
Được biểu hiện đầu tiên ở sự chưa tách rời giữa hoạt động đời sống thực tiễn với sinh hoạt văn học dân gian. Mối quan hệ này được hiểu là sự gắn liền tác phẩm văn học dân gian với mọi mặt sinh hoạt của nhân dân và tham gia vào sinh hoạt đó với tư cách là một thành phần, một nhân tố cấu thành tổng thể.
Tính nguyên hợp biểu hiện ở sự chưa tách rời các loại hình nghệ thuật trong tổng thể folklore, nghĩa là bộ phận nghệ thuật ngôn từ gắn bó chặt chẽ với loại hình nghệ thuật khác như vũ đạo, âm nhạc, tạo hình...,
Từ tính nguyên hợp dẫn đến tính đa chức năng của văn học dân gian. Đó là chức năng nhận thức, chức năng giáo dục, chức năng thẩm mỹ, chức năng sinh hoạt hợp thành một thể thống nhất.
1.2.2. Tính tập thể và tính truyền miệng của văn học dân gian.
Tính tập thể của văn học dân gian: Thể hiện trước tiên ở phương thức sáng tác. Mỗi tác phẩm văn học dân gian là sự gia công của nhiều người qua nhiều thế hệ khác nhau. Tuy nhiên, sự sáng tác tập thể ở đây không đối lập với vai trò cá nhân. Các bộ sử thi lớn trên thế giới, cũng như của Việt Nam là kết quả sự dày công sáng tạo của nhiều người, nhiều thế hệ, không loại trừ khả năng sự tham gia sáng tác có cả những người có học vấn.
Ta có công thức chung: tác phẩm văn học đan gian là kết quả của một quá trình sáng tạo tập thể, trong đó, mỗi người tham gia vào một quá trình, là một cá nhân sáng tạo. Sở dĩ, sang tác của một người hay nhiều người trở thành sản phẩm chung của tập thể, một vùng, một quốc gia, một thế giới là vì sáng tác đó phù hợp tâm lý tập thể.
Tính tập thể chi phối tính truyền miệng. Sở dĩ nhận định như vậy là vì ngay cả khi các dân tộc đã có chữ viết và phương tiện truyền thống đại chúng phát triển thì phương thức truyền miệng vẫn tồn tại. Điều đó nói lên tính tập thể chi phối tính truyền miệng chứ không phải ngược lại. 
Trong quá trình lưu truyền có hai yếu tố thường được sử dụng đó là truyền thống và ứng tác. Truyền thống là những bài những câu có sẵn, người nghệ nhân chỉ việc học thuộc, kể lại và hát lại.... Còn ứng tác thì nảy sinh ngay kịp thời trong một hoàn cảnh sinh hoạt văn hóa văn nghệ dân gian nào đó. Nếu ứng tác hay, được tập thể thừa nhận thì sẽ bổ sung vào bộ phận truyền thống. Trên cơ sở của truyền thống và ứng tác, văn học dân gian nảy sinh tính dị bản hay biến thể.
1.3. Các thể loại văn học dân gian Việt Nam.
1.3.1. Lời ăn tiếng nói của nhân dân.
1.3.2. Các thể loại tự sự dân gian.
1.3.3. Các thể loại trữ tình dân gian.
Trong sinh hoạt văn học dân gian, có một bộ phận quan trọng là sinh hoạt ca hát. Sinh hoạt ca hát dân gian có thể bảo gồm cả việc diễn xướng những tác phẩm tự sự, như những tác phẩm thuộc thể loại sử thi, truyện cổ tích, nhất là vè. Nhưng khi nói đến sinh hoạt ca hát dân gian thì người ta hay nghĩ đến việc diễn xướng ca dao, dân ca.
(Văn học dân gian Việt Nam, Đinh Gia Khánh, NXB Giáo dục.).
1.3.4. Sân khấu dân gian, chèo sân đình.
2. Ca dao. ( Thuộc thể loại trữ tình dân gian).
2.1. Các khái niệm liên quan.
Dân ca là những bà hát là câu hát dân gian trong đó cả phần lời và phần giai điệu đều có vai trò quan trọng đối với việc xây dựng hình tượng hoàn chình của tác phẩm. 
Trong những hiện tượng chuyển hóa về thể loại có ý nghĩa quan trọng nhất trong dân ca Việt Nam, cần phải nói tới mối quan hệ giữa ca dao và dân ca, cả trên phương diện lịch sử lẫn đặc điểm của thể loại.
Ca dao vốn là thuật ngữ Hán Việt (Trong Kinh Thi, phần Ngụy Phong, bài Viên hữu đào có câu: “Tâm chi ưu hĩ, ngã ca thả dao” (lòng ta buồn, ta ca và dao). Sách Mao truyện viết: “Khúc hợp nhạc viết ca, đồ ca viết dao” (khúc hát có nhạc đệm theo thì gọi là ca, còn hát trơn thì gọi là dao). Trong sách Cổ dao ngạn, bài Phàm lệ lại phân biệt thêm: ca và dao khác nhau ở chỗ dao có thể là lời của nhiều bài ca. Về những nghĩa khác nhau của ca dao trong thư tịch về văn học dân gian ở Trung Quốc, xem Chu Tự Thanh: Trung Quốc ca dao (bản dịch của Đinh Gia Khánh, tài liệu đánh máy.)).
Theo cách hiểu thông thường thì ca dao là lời của các bài hát dân ca đã tước bỏ đi những tiếng đệm, tiếng láy... hoặc ngược lại, là những câu thơ có thể ‘bẻ” thành những làm điệu dân ca.
Trước kia, thường thì ca dao được hát lên theo những làn điệu nhất định. Như vậy, giữa ca dao và dân ca không có ranh giới rõ rệt. Sự phân biệt ca dao, dân ca chỉ là ở chỗ, khi nói đến ca dao, người ta thường nghĩ đến những lời thơ dân gian, còn khi nói đến dân ca, người ta nghĩ đến cả những làn điệu, những thể thức hát nhất định nữa. Thế nhưng, trên thực tế, người ta không coi toàn bộ hệ thống những câu hát của một loại dân ca nào đó đều là ca dao cả.
Trong quá trình phát triển của những sáng tác thơ ca dân gian Việt Nam, khái niệm ca dao đã được quy định dùng để chỉ bộ phận cốt lõi nhất, tiêu biểu nhất: đó là bộ phận những câu hát đã trở thành cổ truyền của nhân dân. Gọi là cổ truyền bởi vì, bởi vì những câu hát này được phổ biến rộng rãi và được lưu truyền qua nhiều thế hệ. Gọi là cổ truyền bởi vì những câu hát này mang những đặc điểm nhất định và bền vững về phong cách.  Và ca đao đã trở thành một thuật ngữ dùng để chỉ một thể thơ dân gian: người ta gọi là ca dao tất cả những sáng tác thơ ca nào mang phong cách của những câu hát cổ truyền. Và ca dao có thể là thơ tự sự hoặc thơ trữ tình. 
Ca dao dưới dạng nào cũng đều tập trung phản ánh một cái tôi trữ tình tập thể: tâm hồn nhân dân lao động, tâm hồn dân tộc Việt Nam.
 (Văn học dân gian Việt Nam, Đinh Gia Khánh, NXB Giáo dục.).
2.2. Việc xác định ranh giới giữa ca dao với các thể loại.
2.2.1. Phân biệt ca dao với tục ngữ.
Tục ngữ thiên về lý trí, tục ngữ cung cấp cho người nghe những triết lý dân gian, tri thức dân gian. Còn ca dao thiên về tình cảm, có nội dung trữ tình dân gian. Trong sinh hoạt văn hóa, ca dao là những lời thơ dân gian được dùng để hát, để ngâm, (về sau, khi đã được cố định trên văn bản, ca dao còn được những người biết chữa xem bằng mắt, đọc thầm). Tục ngữ được dùng trong khi nói. Trong hoạt động nói năng, mỗi câu tục ngữ là một câu nói đặc biệt được dùng xen vào câu nói bình thường khác.
2.2.2. Quan hệ giữa ca dao với dân ca.
Ta biết rằng, từ cuối thế kỉ XVIII đến đầu thế kỉ XX, các nhà Nho đã sưu tầm, biên soạn những câu hát thôn dã, kể từ đó, tên gọi phong dao, ca dao chính thức được ra đời. Phạm vi phản ánh của ca dao và phong dao có chỗ giống nhau: “ca dao là phong dao vì có những bài ca dao phản ánh phong tục của mỗi địa phương, mỗi thời đại.”vì vậy, tên gọi phong dao ít được sử dụng, nhừng  chỗ cho ca dao.
Hiện nay, khi nghiên cứu, ta có thể khẳng định ca dao bắt nguồn từ dân ca. Giữa chúng có mối quan hệ đặc biệt, tuy nhiên, ta cũng phải khẳng định, ca dao có những mặt tương đối độc lập so với dân ca.
3. Thi pháp học và việc nghiên cứu thi pháp ca dao.
3.1. Xung quanh các khái niệm thi pháp, thi pháp học, thi pháp văn học dân gian.
Thi pháp học là khoa học nghiên cứu thi pháp, tức hệ thống các phương thức, phương tiện, thủ pháp biểu hiện đời sống bằng hình tượng nghệ thuật trong sáng tác văn học. Mục đích cua thi pháp học là chia tách và hệ thống hóa các yếu tố của văn bản nghệ thuật tham gia vào sự tạo thành thế giới nghệ thuật, ấn tượng thẩm mỹ, chiều sâu phản ánh của sáng tác nghệ thuật. (Theo từ điển thuật ngữ văn học, Lê Bá Hán, Trâng Đình Sử, Nguyễn Khắc Phi đồng chủ biên.).
Xét các chỉnh thể văn học mang thi pháp, ta có thể nói tới thi pháp của tác phẩm cụ thể. Xét các phương tiện, phương thức nghệ thuật đã được chia tách, có thể nói tới thi pháp thể loại, thi pháp của phương pháp, thi pháp kết cấu, thi pháp không gian, thời gian, thi pháp ngôn ngữ.... Xét về cách tiếp cận, thì thi pháp học lại có ba phạm vi nghiên cứu là thi pháp học đại cương, thi pháp học chuyên biệt, thi pháp học lịch sử.
Cùng với bước đi của lịch sử, đối tượng nghiên cứu của thi pháp học ngày càng được bổ sung thêm. Ngày nay, khi nhắc tới thi pháp, ta hiểu đó là những tổ hợp các đặc tính thẩm mỹ - nghệ thuật và phong cách của một hiện tượng văn học, là cấu trúc bên trong của nó, là hệ thống đặc trưng các thành tố nghệ thuật và mối quan hệ giữa chúng. Mỗi học giả, đều có một quan niệm riêng về thi pháp, thế nhưng, ta đều thấy chung một điểm là nghiên cứu thi pháp văn học là nhấm mạnh bản chất nghệ thuật của tác phẩm, là xem xét tác phẩm văn học như một chỉnh thể thống nhất giữa các thành tố, các cấp độ nghệ thuật.
Tóm lại, thi pháp học không những làm rõ bản chất nghệ thuật của văn chương, mà còn làm rõ cái lý của nghệ thuật.
Khái niệm thi pháp văn học dân gian.
Ở Việt Nam, thuật ngữ thi pháp văn học dân gian xuất hiện, và được sử dụng khá muộn.
Theo Thầy Chu Xuân Diên thì: “Thi pháp văn học dân gian là toàn bộ những đặc điểm về hình thức nghệ thuật, về phương thức và thủ thuật miêu tả, biểu hiện, về cách cấu tạo đề tài, cốt truyện, và phương pháp xây dựng hình tượng con người...”
Việc nghiên cứu văn học dân gian bao gồm từ việc khảo sát những yếu tố riêng lẻ như mô típ nhân vật, cách cấu tạo cốt truyện, cách miêu tả tâm lý nhân vật cả từ bên ngoài lẫn bên trong... đến việc cả việc khảo sát những nét chung của các thể loại..... Đối tượng khảo sát văn học dân gian dưới góc nhìn thi pháp học rất đa dạng. Không chỉ dừng lại ở việc tìm hiểu những bản lưu truyền cố định, in trên giấy, trong các loại văn bản, sách vở, mà còn phải tìm hiểu và nghiên cứu chúng cả trong quá trình diễn xướng dân gian, quá trình lưu truyền bằng ngôn từ của chúng. Bên cạnh đó còn khảo sát cả những đặc điểm phong cách cá nhân của người sáng tạo và diễn xướng trong mối qua hệ với những đặc điểm thi pháp truyền thống.
II. Nội dung.
1. Thi pháp ca dao
1.1. Ngôn ngữ.
1.1.1. Ngôn ngữ trong ca dao vừa là ngôn ngữ thơ, vừa là ngôn ngữ giao tiếp.
• Cách dùng từ trau chuốt, mượt mà.
Ở ca dao, ta bắt gặp cách nói trau chuốt, mượt mà, ý nhị đầy chất thơ.
Cây chanh lại nở hoa chanh
Để con bướm trắng bay quanh cả ngày.

Cất lên một tiếng mà chơi
Cất lên tiếng nữa ăn cơi trầu đầy
Trầu đã có đây, cau đã có đây
Nhân duyên chưa định trầu này đã ăn.

Cầm lược lại nhớ đến gương
Cầm khăn nhớ túi nằm giường nhớ nhau.
• Ngôn ngữ mang tính khẩu ngữ.
Ở ca dao, ta còn gặp những bài mang đầy tính khẩu ngữ.
Chuột chù chê cú rằng hôi
Cú mới bảo rằng cả họ mày thơm.

Cái quạ lớn đầu cho hư
Để con chèo bẻo đánh nhừ mình ra.
Chính sự kết hợp tài tình của tác giả dân gian, mà đã tạo nên cho ca dao một ngôn ngữ phong phú mà vô cùng độc đáo.
Tính khẩu ngữ trước tiên được thể hiện ở việc thêm bớt các âm tiết trong thể thơ truyền thống. Làm cho ca dao gần gũi với đời sống nhân dân lao động. Có thể lấy ví dụ ở một số bài ca dao sau
Cái nón ba tầm, cái nón ba tầm
Quai thao mỏ vịt bịt bạc là nón ba tầm
Anh cho em đội qua rằm tháng giêng.

Em như con cá giữa vời
Ai nhanh tay thì được, ai châm lời thì thôi.

Tính khẩu ngữ còn được thể hiện ở việc sử dụng đại từ nhân xưng, đặc biệt hơn, các cặp đại từ thể hiện thái độ của tác giả dân gian. Nếu như anh- em, chàng – nàng, mình – ta... thể hiện sự ngọt ngào, dịu nhẹ trong cách xưng hô thì anh -  tôi, mày – tao mang tính khẩu ngữ mạnh mẽ. 
Từ ngày tôi ở với anh
Anh đánh, anh mắng, anh phụ tình tôi.

Nhà mày lắm đất, lắm ao
Lắm trâu, lắm ruộng, con tao ăn gì.

1.1.2. Ngôn ngữ trong ca dao mang tính địa phương và tính dân tộc.
Ngôn ngữ được sử dụng trong ca dao đa phần là ngôn ngữ bình dân, ngôn ngữ của dân tộc, ít có hay đa phần là không có từ ngữ Hán Việt, như vậy đã cho thấy tác giả ca dao thuộc tầng lớp bình dân, là nhân dân lao động nên sự ảnh hưởng của âm tiếng Hán là hoàn toàn không có.
Mỗi vùng miền khác nhau có ngôn ngữ riêng biệt, không hẳn là sai khác nhưng cũng có những nét riêng biệt nhất định.
1.2. Thể thơ.
1.2.1. Thể lục bát
Cặp 6 tiếng và 8 tiếng là đơn vị tế bào, một chỉnh thể tối thiểu của thể lục bát.
Về vần, khuôn hình điển hình và phổ biến được sơ đồ hóa như sau:
Dòng thơ Vị trí tiếng
 1 2 3 4 5 6 7 8
Dòng 6 tiếng  Bằng  Trắc  Bằng (vần)  
Dòng 8 tiếng  Bằng  Trắc  Bằng (vần)  Bằng (vần)

Ngoài ra cồn một số kiểu gieo vần khác: tiếng tứ sáu của câu lục với tiếng thứ tư của câu bát.
Dòng thơ Vị trí tiếng
 1 2 3 4 5 6 7 8
Dòng 6 tiếng    Trắc  Bằng (vần)  
Dòng 8 tiếng    Bằng (vần)  Trắc  Bằng (vần)
Đại đa số các bài ca dao đều được sáng tác theo thể lục bát.
Trong cuốn ca dao Việt Nam của Đinh Gia Khánh chủ biên, đã có một sự thống kê, trong số 1015 lời của cuốn Ca dao Việt Nam, có tới 973 lời được sáng tác theo thể lục bát, chiếm tới 95% trong tổng số các bài ca dao được sưu tầm.
Ca dao đa số được sáng tác theo thể này bởi, nhịp điệu thơ uyển chuyển, linh hoạt, lại không bị gò bó về độ dài ngắn của tác phẩm. Hơn nữa, thể lục bát rất có sở trường trong việc diễn đạt cảm xúc phong phú, thể hiện nội dung hết sức đa dạng của hiện thực.
Ca dao viết ở thể lục bát khá ngắn gọn, đôi khi chỉ một cặp lục bát cũng làm thành một bài ca dao.
Trong ca dao, ta còn gặp hình thức lục bát biến thể, không nhất định trên sau dưới tám, mà có sự co dãn nhất định về số lượng âm tiết. Có khi, ta gặp dòng lục thay đổi, dòng tám giữ nguyên, hay dòng tám thay đổi, dòng lục giữ nguyên, hoặc đôi khi lại là cả hai dòng cùng thay đổi. Việc biến thể này có tác động mạnh mẽ trong nội dung tryền tải: đay nghiến, bộc lộ khó khăn, lòng quyết tâm vượt khó, châm biếm, trào phúng, tranh luận đấu lý.
Đối, không chỉ xuất hiện trong văn chương bác học, mà ngay cả trong văn chương bình dân cũng có. Nhiều câu ca dao sáng tác theo thể lục bát cũng có hình thức đối.


1. Tổng quan văn học dân gian. 1.1. Thuật ngữ “Văn học dân gian”. Văn học dân gian xuất hiện từ buổi bình minh của nhân loại, từ thời nguyên thủy, ra đời sớm nhất trong lịch...

Chia sẻ, trao đổi tất tần tật những kiến thức, chủ đề mà bạn quan tâm nhưng không biết rõ nó thuộc lĩnh vực gì.

Kiến thức chung

Thi pháp ca dao với hình ảnh biểu tượng trầu, cau

Nếu không phải một người có niềm yêu thích văn chương, muốn tìm hiểu về đất nước và con người của lịch sử qua văn học thì có lẽ không có mấy ai quan tâm đến văn học trung đại. Tuy nhiên, đã bao giờ chúng ta hình dung rằng, việc gìn giữ và phổ biến những tư tưởng trong các tác phẩm văn học trung đại là điều nên và phải làm trong xã hội hiện đại hôm nay?
 Bởi lẽ, văn học dân gian được nhắc đến như hồn phách của người Việt, văn học hiện đại được ví như cánh cửa mở ra cửa ngõ tri thức của năm châu bốn biển. Còn văn học trung đại lại chưa nhận được những vị trí nhất định trong cái nhìn của con người hiện đại. Một phần bởi lẽ văn học trung đại được viết bằng chữ Hán nên việc cảm thụ ý nghĩa câu chữ chưa bao giờ là việc đơn giản với phần đông con người hiện đại.Vậy nhưng khi xem xét trên phương diện chiều sâu tư tưởng, các tác phẩm văn học trung đại nên được nhìn nhận khác. Văn học trung đại là sự kết tinh của nhiều hệ tư tưởng: Nho giáo, Phật giáo và cả Đạo giáo. Những hệ tư tưởng này ảnh hưởng trực tiếp đến mọi mặt của xã hội từ quá khứ đến hiện tại. Mọi truyền thống, lễ nghi, tập tục và các vấn đề về đạo đức, lối sống của người Việt đều chịu ảnh hưởng từ các hệ tư tưởng này. Việc tiếp nhận những hệ tư tưởng qua các tác phẩm thời kì trung đại vừa giúp nâng cao hiểu biết chung về văn hóa, hệ tư tưởng của người Việt mà còn bồi đắp thêm cho người trẻ tâm hồn thưởng thức cái đẹp. Mọi triết lí sống, đạo làm người ở đời được gửi gắm thông qua các tác phẩm không khô khan mà đầy tính nghệ thuật. Người trẻ gián tiếp được giáo dục tâm hồn và phẩm chất của các tác gia thời trung đại. 
Mà có lẽ được giáo dục phẩm chất và tâm hồn là điều không chỉ giới trẻ mà cả xã hội đều cảm thấy cần thiết trong thời đại mà con người đã và đang chú trọng công nghiệp hóa như hiện nay.


Nếu không phải một người có niềm yêu thích văn chương, muốn tìm hiểu về đất nước và con người của lịch sử qua văn học thì có lẽ không có mấy ai quan tâm đến văn học trung...

Vai trò của văn học trung đại trong thời kì hiện đại?

Toàn cảnh cuộc chiến tranh chia cắt Bán đảo Triều Tiên
Chiến tranh Triều Tiên châm ngòi vào ngày 25/6/1950 và kéo dài đến năm 1953 khi Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Triều Tiên (Bắc Triều Tiên hay Triều Tiên) tấn công Đại Hàn Dân quốc (Nam Triều Tiên hay Hàn Quốc).
Bé gái Triều Tiên cõng em đi qua một chiếc xe tăng M-26 tại Haengju, Hàn Quốc, ngày 9/6/1951.
Từ một cuộc chiến giữa hai lực lượng đối nghịch trên Bán đảo Triều Tiên, quy mô cuộc chiến đã trở nên lớn hơn khi lực lượng của Liên Hợp Quốc do Mỹ lãnh đạo và sau đó là Chí nguyện quân của Trung Quốc can thiệp.
Lực lượng hỗ trợ chính cho Triều Tiên là Trung Quốc với sự tiếp ứng hạn chế của Liên Xô trong hình thức các cố vấn quân sự, phi công quân sự và vũ khí. Hàn Quốc được lực lượng Liên Hợp Quốc, chủ yếu là quân đội Mỹ, hỗ trợ.
Trước cuộc xung đột, Triều Tiên và Hàn Quốc tồn tại như hai chính phủ lâm thời đang tranh giành ảnh hưởng kiểm soát toàn bộ Bán đảo Triều Tiên.
Sau 3 năm, chiến cuộc kết thúc khi hai miền đạt thỏa hiệp ngừng bắn vào ngày 27/7/1953. Do không có hiệp định hòa bình nên về kỹ thuật, nên hai nước vẫn đang trong tình trạng chiến tranh và có thể phát động tấn công bất ngờ mà không cần tuyên chiến.
Bối cảnh
Cuộc chiến Triều Tiên khởi nguồn từ lịch sử phức tạp trên bán đảo và rộng hơn nữa là trong khu vực. Trung Quốc, Nhật và Liên Xô đều muốn có ảnh hưởng ở nơi này.
Sau cuộc chiến 1904-1905, Nhật Bản giành thế áp đảo và chính thức đô hộ bán đảo Triều Tiên từ năm 1910 cho đến khi Thế chiến II kết thúc. Trước khi Nhật Bản đầu hàng vô điều kiện năm 1945, Liên Xô đưa quân vào bán đảo Triều Tiên. Sau đó, Liên Xô và Mỹ đồng ý chia bán đảo này thành hai phần, với đường phân cách là vĩ tuyến 38. Liên Xô tiếp quản miền bắc còn Mỹ quản lý miền nam.
Moscow ủng hộ chính phủ của của Chủ tịch Kim Nhật Thành ở miền bắc. Ở miền nam ông Syungman Rhee đắc cử tổng thống. Quân đội Mỹ và Liên Xô rút khỏi bán đảo Triều Tiên trước năm 1949.
Quân đội Triều Tiên được Liên Xô huấn luyện và trang bị rất tốt. Họ có 135.000 binh sĩ, xe tăng và pháo. Ngược lại, lực lượng Hàn Quốc chỉ có 98.000. Chính quyền cả hai miền đều muốn thống nhất bán đảo.
Theo các tài liệu từ Mỹ, rạng sáng ngày 25/6/1950, quân đội Triều Tiên tràn sang bên kia vĩ tuyến 38. Mỹ vội vàng huy động binh sĩ của họ ở các căn cứ tại Nhật Bản. Tuy nhiên, lực lượng Mỹ và Hàn Quốc gặp khó khăn trong các cuộc giao tranh ban đầu với quân Triều Tiên, liên tục rút lui. Cuối cùng, họ lui về cố thủ ở thành phố cảng Busan, phía đông nam bán đảo, trong khi Mỹ kêu gọi Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc giúp đỡ.
Được trang bị tốt với 135.438 binh sĩ và 242 xe tăng bao gồm 150 xe tăng T-34 của Liên Xô chế tạo, quân đội Triều Tiên bắt đầu cuộc chiến với khoảng 180 máy bay, gồm có 40 máy bay tiêm kích Yak và 70 máy bay ném bom tấn công. Tuy vậy, lực lượng hải quân vẫn còn khá thô sơ.
Trong khi đó, quân đội Hàn Quốc chỉ có 64.697 binh sĩ với 100.000 khẩu súng, 50 triệu viên đạn dùng cho vũ khí nhẹ, 2.000 ống phóng tên lửa, hơn 40.000 xe cộ cùng rất nhiều đại bác và súng cối.
Tuy nhiên, quân Hàn Quốc không có xe tăng và rất thiếu xe bọc thép và pháo binh. Quân đội Hàn Quốc cũng không có máy bay tiêm kích, hay bất cứ pháo chống tăng nào.
Do đó, Triều Tiên giành được thành công chớp nhoáng và bất ngờ. Các lực lượng Bắc Triều Tiên chiếm được Seoul trưa ngày 28/6, chỉ 3 ngày sau khi phát động tấn công.
Đến tháng 8/1950, phần lớn lãnh thổ Hàn Quốc đã bị Triều Tiên chiếm đóng. Tuy nhiên niềm hy vọng thống nhất đất nước của Triều Tiên tan thành mây khói khi Mỹ tham chiến chống đỡ cho Hàn Quốc.
Mỹ và Trung Quốc tham chiến
Tháng 7/1950, tướng Douglas MacArthur, tư lệnh mặt trận Thái Bình Dương được giao nhiệm vụ chỉ huy cuộc can thiệp quân sự của Mỹ vào Triều Tiên.
Vị tướng lừng danh trong Thế chiến II mở đầu cuộc phản công bằng chiến dịch đổ bộ lên Incheon, cắt đứt đường hậu cần và liên lạc của Triều Tiên, khiến họ bị mắc kẹt giữa Inchon và Busan. Đến ngày 25/9/1950, lực lượng liên quân đã giành lại Seoul, gây thiệt hại nặng cho quân đội Triều Tiên và đẩy lực lượng này về bên kia vĩ tuyến 38.
Ngày 27/9/1950, Tướng MacArthur nhận được chỉ thị nhắc nhở hạn chế các hoạt động quân sự vượt qua vĩ tuyến 38, các hoạt động quân sự qua bên kia vĩ tuyến chỉ được phép khi không có dấu hiệu về sự can thiệp của Trung Quốc hoặc Liên Xô.
Tuy nhiên Tướng MacArthur đã phớt lờ cảnh báo của Washington, tiếp tục tấn công quân Triều Tiên tới tận sông Áp Lục, giáp biên giới Trung Quốc.
Tháng 10/1950, Trung Quốc điều 180.000 Chí nguyện quân vượt qua sông Áp Lục tiến vào Triều Tiên, Liên Xô cho phép không quân hỗ trợ trên không cho Trung Quốc. Sự vào cuộc của quân đội Trung Quốc kéo theo nguy cơ về Thế chiến III.
Mỹ quyết định rút quân, Tổng thống Mỹ Harry Truman tuyên bố Liên Hợp Quốc sẵn sàng ký hiệp ước đình chiến. Tuy nhiên, tướng MacArthur không muốn nhượng bộ. Ông công khai quan điểm mở rộng chiến tranh với Trung Quốc và qua mặt tổng thống, đệ trình ý kiến lên quốc hội. Truman sa thải tướng MacArthur vì bất tuân vào tháng 4/1951.
Tuy nhiên Tướng MacArthur đã phớt lờ cảnh báo của Washington, tiếp tục tấn công quân Triều Tiên tới tận sông Áp Lục, giáp biên giới Trung Quốc.
Tháng 10/1950, Trung Quốc điều 180.000 Chí nguyện quân vượt qua sông Áp Lục tiến vào Triều Tiên, Liên Xô cho phép không quân hỗ trợ trên không cho Trung Quốc. Sự vào cuộc của quân đội Trung Quốc kéo theo nguy cơ về Thế chiến III.
Mỹ quyết định rút quân, Tổng thống Mỹ Harry Truman tuyên bố Liên Hợp Quốc sẵn sàng ký hiệp ước đình chiến. Tuy nhiên, tướng MacArthur không muốn nhượng bộ. Ông công khai quan điểm mở rộng chiến tranh với Trung Quốc và qua mặt tổng thống, đệ trình ý kiến lên quốc hội. Truman sa thải tướng MacArthur vì bất tuân vào tháng 4/1951.
Thương vong
Dù cuộc chiến chỉ kéo dài 3 năm nhưng thương vong vô cùng lớn, khoảng 5 triệu người thiệt mạng trong cuộc chiến.
Theo Bộ Quốc phòng Mỹ, gần 40.000 lính Mỹ tử trận. Theo Bách khoa toàn thư Britannica, Hàn Quốc mất khoảng 217.000 quân trong khi 1 triệu thường dân thiệt mạng.
Triều Tiên có 406.000 binh sĩ tử trận, 600.000 thường dân thiệt mạng. Trong khi đó, quân đội Trung Quốc mất khoảng 600.000 binh sĩ.


Toàn cảnh cuộc chiến tranh chia cắt Bán đảo Triều Tiên Chiến tranh Triều Tiên châm ngòi vào ngày 25/6/1950 và kéo dài đến năm 1953 khi Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Triều Tiên...

Văn Lệ Quỳnh