
-Năm nay đánh giặc nhàn.
Ông biết rõ các thời điểm tiếp viện Mông Cổ đến, quân đoàn chính ở đâu, bố trí phòng thủ của địch thế nào, có bao nhiêu thuyền lương đi theo thuyền chiến, phải chăng là do Trần Ích Tắc tương trợ? Một người hữu dụng như Ích Tắc, Thoát Hoan không lý gì không hỏi mưu, và với vai trò điệp viên, Ích Tắc có thể để mắt trông chừng An Tư công chúa được.
Trong lịch sử cũng không hiếm nhân vật vì lợi ích cao cả hơn mà chịu làm gián điệp hai mang (kiểu giống như Severus Snape trong Harry Potter ngầm giúp thằng bé đánh bại chúa tể hắc ám dù ông luôn tỏ ra là một lão thầy giáo độc ác phản bội). Triều Trần cũng không thiếu những anh hùng vì sự tồn vong gia tộc mà bất chấp miệng lưỡi người đời, như Trần Thủ Độ.
Cha Ích Tắc là Trần Cảnh cũng nhiều lần bao che cho con, nhà Trần không nỡ xoá tên Ích Tắc khỏi cây gia phả, cũng không hề cho phục binh bắn chết khi sang Trung Quốc như Trần Kiện, chắc chắn là có uẩn khúc vì gia tộc này cực kỳ căm thù phản tặc.
Cuối cùng, khi sứ thần nước ta sang gặp vua Mông Cổ, thấy Ích Tắc đã sỉ nhục thậm tệ. Ông không nói gì, chỉ lẳng lặng tránh mặt và làm thơ rằng:
"Bỏ nước ra đi nhớ tự ngày,
Lòng trung canh cánh có trời hay.
Nghề mọn cơ cầu noi nghiệp trước
Tiếng thơm sử sách để sau này."
Nói chung thì vấn đề này còn lập lờ lắm nhưng nếu Trần Ích Tắc là gián điệp thì phải công nhận Đại Việt phát triển ngành tình báo từ rất sớm