(Review Sách) Thú chơi sách
“Thú chơi sách” tập hợp các bài chia sẻ của tác giả Vương Hồng Sển. Tôi may mắn mượn được cuốn sách này. Đọc xong, bản thân lại càng cảm thấy phấn khởi nên muốn lưu giữ lại kỷ niệm bằng một bài review. Tôi nhận thấy sở học với công phu chơi sách của tác giả tương đối hiếm có. Với hiểu biết còn hạn hẹp, tôi chưa đủ khả năng để trình bày trọn vẹn, nên mong bạn đọc tìm sách bản gốc để thưởng thức.
Cảm nhận về thú chơi sách
“Nghề chơi cũng lắm công phu”- đã là tay chơi chân chính thì sự lão luyện và tỉ mẩn sẽ khác biệt hẳn so với tay chơi nửa vời. Người chơi sách có tâm hồn tinh tế, hiểu được giá trị của sách, độ hiếm quý và vẻ đẹp trang nhã của sách. Do đó, họ không tiếc công sức, gom góp tiền bạc để rước sách về. Nói là “rước” bởi họ coi sách là mỹ nhân: vẹn toàn cả đôi đường tài, sắc; sách là bậc thầy: truyền thụ sự sáng suốt với lòng tâm huyết, bao dung; sách là người bạn tri kỷ: dù lặng yên nhưng thấu hiểu, trung thành san sẻ niềm vui nỗi buồn trong cuộc sống.
Vì ngần ấy lý lẽ, người chơi sách trân quý sách, tự hào về sách và cũng sẵn lòng đau khổ bởi sách. Họ tự hào khi tủ nhiều sách đẹp, sách quý và đau lòng khi không đủ tiền bạc để mua về một cuốn sách hiếm ở ngay trước mắt- đến lúc tiền có thì sách cũng không còn nữa. Thậm chí bi lụy khi trót cho bạn bè thân tín mượn sách để rồi sách hoặc thất lạc, hoặc trở về tàn tạ, lấm lem.
Thú chơi sách là thú chơi có tình người. Không phải là thú chơi theo lối sở hữu, khoe khoang. Người ham đọc sách, coi trọng giá trị của sách đã đáng mến mộ, người chơi sách còn ở tầm trên nữa. Bởi vì họ yêu sách không đơn thuần do cái lợi sách mang đến, mà họ còn biết phẩm giá của sách.
Người yêu sách gắng công làm đẹp cho sách: đóng bìa đẹp, chọn màu sắc phù hợp với nội dung sách; tỉ mỉ sắp xếp, bảo quản sách trên kệ; nâng niu khi lật giở trang sách; sẵn lòng tiêu đến đồng tiền cuối cùng để hưởng niềm vui sách quý trao tay mà không màng đến hoàn cảnh eo hẹp v.v…Đam mê đã tôi luyện cho tình cảm của họ trở nên thuần khiết. Và nhờ thú chơi của họ, qua năm tháng hậu sinh mới còn cơ hội được tiếp cận những tác phẩm xứng đáng lưu truyền.
Người chơi sách cũng chẳng cần ai vinh danh. Chất nghệ nhân pha chút lãng tử trong họ đơn giản như vây. Có thể một mình trong một căn phòng với chiếc giá sách, nhưng cảm thụ trong đời của họ chẳng khác gì bậc đế vương khi xung quanh tập hợp đủ bá quan văn võ, hiền nhân, lãng khách, anh hùng, tội nhân của các thời đại- trong trang sách.
Chỉ người biết chữ mới quý trọng sách. Nhận xét này ban đầu tôi đọc lướt qua, nhưng trong lúc thư thái chợt nhớ lại mới thấy dụng ý bên trong thật thâm trầm.
Lời khuyên cho người yêu sách
Bàn về thú chơi sách, nhưng tôi cảm nhận tác giả cũng kín đáo chia sẻ kinh nghiệm của bản thân về cuộc đời. Ông không muốn bạn đọc hiểu lầm mình dạy đời, bởi tôi nghĩ Vương Hồng Sển hiểu tâm tư giữa người với người: đa số khao khát sống đời mình ra sao thì sống, cho khỏi phải mất công tu dưỡng, học hành, nghiền ngẫm mệt đầu óc và thích dạy khôn trong “miệng giếng” hơn là chịu khó học để mở mang chân trời. Ông hiểu nhân tình thế sự, nhưng không chua chát với cõi nhân gian, nên tôi càng mến phục ông hơn.
Tôi trình bày lại đôi dòng tôi tóm được ý. Nếu có hay thì đó là dụng ý của tác giả, nếu có dở, thì là do tôi hiểu nhầm, mong bạn đọc lượng thứ.
“Trong thú chơi sách, không khác bước trên đường đời, có nếm mùi thất bại mới có khôn […] Khéo biết trung-dung thì vạn sự thành. Khuyên thêm nữa là thừa. Ta chỉ nghe lấy ta thôi. Và tôi nào dám lên mặt thầy đời! Duy đường tôi có đi trước, nên xin cống hiến chút hiểu biết riêng ra đây, mặc tình nghe cùng không. Đã nói xin đừng lập-dị và đừng tự-phụ. Lập-dị về sau biết được thì đã muộn. Tự phụ quá hớp sẽ đưa đến thất bại chẳng sai. Lại phải biết tự lượng sức, biết kiềm-chế lòng ham muốn vô độ” (Thú chơi sách, trang 65)
Không phải người đọc sách nào cũng khô khan, không phải nhà nghiên cứu nào cũng chỉ biết lý thuyết. Tác giả là con người hóm hỉnh. Đọc văn của ông, tôi thấy rất xuôi, vì cởi mở, gần gũi thêm chút bông đùa về những vấn đề mà không khéo đùa thì dễ gây ra rạn nứt tình cảm. Với người yêu sách, tế nhị nhất chính là việc mượn sách:
“Truyện hay mua lấy để mà coi,
“Tới mượn không cho nói hẹp-hòi
“Quân tử trao ra nào có tiếc,
“Mất công cho mượn, mất công đòi.
Khuyết danh (Thú chơi sách, trang 45)
Chí lý song cũng chí tình, nếu bạn định mượn sách ai, thì đừng quên những câu trên nhé.
Người chơi sách là người dụng tâm với nét đẹp hài hòa. Thú chơi càng hài hòa, càng phong lưu. Tôi nghĩ chơi có Đạo của chơi vì không ai dạy ai và không ai bắt chước ai được. Chỉ có bước đi trên đôi chân của mình thì mọi thứ mới dần dần tường tận.
